In de volksmond wordt de commissie ook wel Schoonheidscommissie genoemd. De commissie beoordeelt of de bouwplannen “esthetisch” verantwoord zijn, mede in relatie tot de locatie en de omgeving van het te bouwen of te verbouwen object.

Sinds 2012 zijn gemeenten niet verplicht een welstandscommissie te hebben, maar ze mogen dat zelf bepalen en voor welke gevallen. Gemeenten hoeven bouwplannen niet langer voor te leggen aan een welstandscommissie. Ze mogen zelf beoordelen of ze dit nodig vinden.